Fecale incontinentie

Aambeien

Zwelling van de aderen in rectum of anus. Ook hemorroïden genoemd.

Abces

Met pus gevulde zwelling van het weefsel.

Abdomen/buik

Het gedeelte van de romp net onder de ribbenkast ter hoogte van het maag-darmtraject.

Achterste reefplastiek (Post anal repair)

Operatie ter correctie van sluitspierproblemen.

Acuut

Ernstige of plotselinge crisistoestand.

Alfa- en bèta-adrenerge agonisten

Geneesmiddelen voor het verlichten van de klachten bij inspanningsincontinentie.

Anaal kanaal

Laatste deel van de dikke darm, net voor de anus. De lengte bedraagt 2 tot 4 cm.

Anaaltampon

Hulpmiddel voor het afsluiten van de anusopening.

Anale elektromyografie

Test voor het meten van de zenuwfunctie rond de anus.

Anale fissuur

Scheurtje in het weefsel rond de anus.

Anale incontinentie

Onwillekeurig verlies van ontlasting en darmvloeistof of -gas; een hygiënisch probleem met een grote sociale weerslag. Fecale incontinentie heeft betrekking op verlies van ontlasting en darmvloeistof, maar niet van gas.

Anale manometrie

Test voor het meten van de knijpkracht en de druk in ruststand van de spieren rond de anus.

Anale-sfincterscheur

Scheurtje in het spierweefsel rond de anus.

Anemie

Bloedarmoede; tekort aan rode bloedcellen of hemoglobine.

Antegrade Continence Enema (ACE)

Reiniging van de dikke darm met behulp van een katheter via een operatief aangebrachte opening (stoma), waarbij het wormvormig aanhangsel (appendix) vaak als ingang naar de blinde darm (caecum) wordt gebruikt. Ook Malone- of MACE-methode, klysma, darmspoeling of darmlavement genoemd.

Anterieure levatorplastiek

Operatie aan een deel van de bekkenbodemspier.

Antibioticum

Geneesmiddel, verkregen uit een bacterie of schimmel, dat infectie tegengaat door micro-organismen te vernietigen of de groei ervan te remmen.

Anticholinergica

Geneesmiddelen om ongewilde samentrekkingen (spasmen) van de blaas tegen te gaan.

Antimuscarine geneesmiddelen

Soort anticholinergica, toegepast voor het blokkeren van chemische informatie.

Antispasmolitica

Geneesmiddelen die de symptomen bestrijden van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS/IBS).

Anus

De opening aan het einde van de darmen, waar de uitwerpselen (feces) het lichaam verlaten.

Appendix

Wormvormig aanhangsel; zakje aan de onderzijde van het opstijgende deel van de dikke darm.

Artificiële sfincter/sluitspier

Kunstmatige voorziening ter vervanging van de sluitspier.

Bacteriën

Meervoud van bacterie, een eencellig organisme dat zich snel kan vermeerderen. De meeste bacteriën zijn onschadelijk voor de mens, maar sommige soorten worden geclassificeerd als pathogeen en zijn dus ziekteverwekkend.

Bariumklysma

Barium is een element uit de groep aardalkalimetalen. Bariumsulfaat wordt vaak gebruikt in de röntgenologie omdat het onoplosbaar is en een goed contrast oplevert. Voor een klysma wordt het bariumsulfaat toegevoegd aan een vloeistof die vervolgens in het rectum wordt ingebracht om de kwaliteit van röntgenfoto?s van de dikke darm te verbeteren.

Barrièrecrème

Een crème ter bescherming van de huid in het perineale gebied (het gebied tussen anus en balzak of vagina) tegen de schurende werking van urine en/of ontlasting.

Bekken

Pelvis; benige ring in de onderrug die gevormd wordt door de beide heupbeenderen, het heiligbeen en het stuitbeen.

Bekkenbodem

Spiergroep in het bekken die de inwendige buikorganen ondersteunt (bv. darmen, baarmoeder en blaas).

Bekkenbodemtraining

Oefeningen ter versterking van de bekkenbodemspieren.

Benigne-prostaathyperplasie (BPH)

Goedaardige vergroting van de prostaat.

Beschermreflex

Actie die ervoor zorgt dat de buitenste sluitspier (sfincter) gesloten blijft wanneer het rectum of de blaas wordt gevuld.

Biofeedback

Toepassing van elektrische stimulatie en andere technieken om mensen meer bewust te maken van automatisch verlopende lichaamsfuncties, om hen te helpen controle uit te oefenen op die functies.

Biopsie

Weefselonderzoek.

Blaas

Urineblaas; spierzak in de buik, bedoeld voor het opvangen en opslaan van de uit de nieren afkomstige urine.

Blaashals

Blaasuitgang; het deel van de blaas waarlangs de urine wordt geloosd naar de plasbuis (urethra).

Blaashalssuspensie

Algemene term voor de verschillende chirurgische ingrepen die worden toegepast ter correctie van een verzakking (prolaps) van de blaas.

Blaaspijnsyndroom

Interstitiële cystitis; ontsteking van de urineblaas die niet door bacteriën wordt veroorzaakt.

Blaasstenen

Harde klontjes in de blaas.

Blaastraining

Aanpassen van het toiletpatroon aan een gewenste regelmaat.

Boeren

Via de mond lozen van gassen uit de slokdarm.

Botox®

(Handelsmerk) Geneesmiddel, vervaardigd uit botuline (bacteriële toxine), ter vermindering van de hevigheid van spierspasmen of de hyperactiviteit (te groot aantal) van spiersamentrekkingen. Wordt ook toegepast in de cosmetische geneeskunde.

Bovien

Met betrekking tot of afkomstig van runderen.

Cafeïne

Middel dat het centrale zenuwstelsel stimuleert. Zit onder meer in koffie, thee en sommige frisdranken en chocoladesoorten.

Cervix

Baarmoederhals; nauwe doorgang onderaan de baarmoeder.

Chirurgie

Tak van de geneeskunde die is gespecialiseerd in het openen en manipuleren van het lichaam door middel van een operatie of ingreep.

Chronisch

Terugkerend of aanhoudend.

Chronische darmontsteking

Inflammatory bowel disease (IBD); chronische ontstekingsaandoening van de dikke darm die veel klachten veroorzaken, waaronder ontsteking, verzwering en zwelling of verdikking.

Coccyx/staartbeen

Stuitbeen; onderste deel van de ruggengraat (zie ook Stuitbeen).

Colitis ulcerosa

Ontstekingsziekte van de dikke darm. Samen met de ziekte van Crohn een van de belangrijkste chronische darmontstekingen of Inflammatory Bowel Diseases (IBD).

Collageen

Meest voorkomende eiwit bij zoogdieren. Hoofdbestanddeel van bindweefsel. Lost niet op in water. Industrieel toegepast in bijvoorbeeld gelatine. Medisch onder meer toegepast in plastische chirurgie (cosmetisch, brandwonden, enzovoort).

Colon

Ook dikke darm of karteldarm genoemd. Buisvormige structuur in de ingewanden, beginnend bij de dunne darm en doorlopend tot de anus. Belangrijkste taak is de verwerking van afvalstoffen die overblijven na de opname van voedingsstoffen in de dunne darm.

Colon ascendens

Opstijgend deel van de dikke darm; loopt vanaf de dunne darm omhoog naar het dwarslopende deel van de dikke darm.

Colon descendens

Afdalend deel van de dikke darm; loopt vanaf het dwarslopende deel van de dikke darm omlaag naar het rectum.

Colon sigmoideum

Sigmoïd; S-vormig deel van de dikke darm dat naar het rectum loopt.

Colon transversum

Dwarslopend deel van de dikke darm; loopt vanaf het opstijgende deel van de dikke darm min of meer horizontaal naar het afdalende deel van de dikke darm.

Colonoscopie, conventionele

Onderzoek van de dikke darm met behulp van een flexibele endoscoop (slangvormig instrument met een minicamera).

Colorectaal chirurg

Arts die zich heeft gespecialiseerd in de dikke darm en is opgeleid voor het uitvoeren van darmoperaties.

Colostomie

Operatieve verwijdering van een deel van de dikke darm. Het achterblijvende deel van de dikke darm wordt verlegd naar de buikwand en daar aangesloten op een kunstmatige opening, een stoma.

Condoomkatheter

Hulpmiddel dat over de penis past en een afvoer heeft naar een op het been bevestigde zak.

Continentieverpleegkundige

Verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in de zorg die nodig is bij uitscheidingsproblemenen van de blaas en/of de darmen bv: verlies van urine en/of ontlasting, obstipatie, urineretentie (niet goed uit kunnen plassen).

CT-scanner

Computertomograaf; röntgenapparaat waarvan de beelden door een computer worden bewerkt.

Cystitis (bacteriële)

Blaasontsteking.

Cystografie

Techniek om de blaas te bekijken, waarbij gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen en contrastvloeistoffen.

Cystometrie

Onderzoeksmethode waarmee de blaasfunctie kan worden getest.

Cystoscopie

Onderzoek met behulp van een cystoscoop (een flexibel of star (slang of slangvormig) instrument met een minicamera) waarmee de urineweg- en blaasstructuren kunnen worden bekeken.

Cytologie

Celonderzoek.

Darmen

Benaming voor een deel van het spijsverteringssysteem, bestaande uit de dunne darm, de dikke darm, het rectum en de anus.

Darmtraining

Aanpassen van het toiletpatroon aan een gewenste regelmaat.

Defecatie/ontlasting

Uitscheiding van ontlasting (feces) uit het lichaam.

Dehydratie

Uitdroging; ernstig verlies of tekort aan vocht in het lichaam.

Detrusor/blaasspier

Gladde blaasspier (de aansturing van gladde spieren gebeurt onbewust).

Diarree

Dunne of waterige ontlasting.

Diarreeremmers

Geneesmiddelen die het voedseltransport door de darmen vertragen.

Diëtist

Deskundige inzake voeding, voedingspatronen en -leefregels.

Dikke darm

Colon of karteldarm; de dikkere van de beide voornaamste darmen.

Dipstick-test

Urineonderzoek met behulp van een speciale teststrook.

Diureticum

(Genees)middel dat de uitscheiding van urine of overtollig lichaamsvocht bevordert.

Dubbele incontinentie

Zowel fecale als urine-incontinentie.

Dunne darm

De dunnere van de beide voornaamste darmen; darmgedeelte dat begint bij de maag en doorloopt tot de dikke darm.

Duodenum/twaalfvingerige darm

Het eerste deel van de dunne darm dat net na de maag begint.

Echografie

Techniek voor het in beeld brengen van het inwendige van het lichaam met behulp van ultrageluidsgolven.

Elektrische pulsen

Elektrische lading die in korte bursts wordt afgegeven.

Elektrische stimulatie

Toediening van elektrische pulsen aan spieren of zenuwen via een sonde of geleidingsdraad met elektrodes.

Elektrolyt

Stof die in een oplossing geheel of gedeeltelijk in ionen gesplitst wordt en elektrische stroom kan geleiden. Voorbeelden zijn natrium- en kaliumatomen.

Endo-anale echografie

Techniek voor het in beeld brengen van de anus en de rectale structuren met behulp van ultrageluidsgolven.

Enuresis nocturna

Bedwateren (tijdens de slaap).

Esophagus

Slokdarm; spierachtige buis voor het transport van voedsel en vloeistoffen van de mond naar de maag.

Farmaceutica

Medicijnen of (industrieel gefabriceerde) geneesmiddelen.

Fecale incontinentie

Darmincontinentie voor ontlasting en vloeistof (geen gas). Anale incontinentie is darmincontinentie voor ontlasting, vloeistof en gas.

Fistel

Pijpzweer; een doorgang of kanaal die het gevolg is van een operatie of ziekte, tussen een hol of buisvormig orgaan en het lichaamsoppervlak, of tussen twee buisvormige organen.

Flatulentie

Gasvorming in de maag of de ingewanden (zie Gas).

Flatus

Ontsnappend darmgas, wind of scheet, ontstaan in de maag of de ingewanden.

Foley-katheter

Slangetje voor het (zelf) legen van de blaas. Bestemd voor langdurig gebruik; moet regelmatig worden vervangen.

Formulering (geneesmiddelen)

Samenstelling van geneesmiddelen.

Frequency

In relatie tot incontinentie: veelvuldig moeten plassen (6 tot 8 maal per dag).

Functionele incontinentie

Incontinentie ten gevolge van andere oorzaken dan darm- of blaasproblemen.

Fysiotherapeut

Gezondheidsdeskundige die letsel of aandoeningen behandelt door middel van gerichte oefeningen en/of massage.

Gas

Ontsnappend darmgas, flatus, wind of scheet, ontstaan in de maag of de ingewanden.

Gastro-enteroloog

Arts die zich heeft gespecialiseerd in maag- en darmstoornissen.

Gedragstherapie

Techniek voor het aanpassen en reguleren van toiletgewoonten.

Gemengde incontinentie

Wanneer iemand symptomen vertoont van twee of meer vormen van incontinentie.

Genitaal

Betrekking hebbend op de geslachtsdelen.

Geriater

Arts die zich heeft gespecialiseerd in ouderdomsverschijnselen en -ziekten.

Glaucoom

Oogaandoening die gepaard gaat met een verhoogde inwendige oogdruk en een continue beperking van het zicht.

Graciloplastiek (dynamisch/gestimuleerd)

Operatie waarbij een spier uit het dijbeen vrijgemaakt en rond de anus gelegd wordt.

Gynaecoloog

Vrouwenarts; arts die zich heeft gespecialiseerd in vrouwenziekten.

Hematurie/bloed in urine

Aanwezigheid van bloed in de urine.

Hormonale substitutietherapie (HST)

Behandeling met hormoonpreparaten (oestrogeen) ter verlichting van de overgangsklachten bij vrouwen in de menopauze.

Hormonen

In speciale lichaamscellen geproduceerde stoffen die de voortplanting regelen en beïnvloeden.

Huisarts

Huisdokter; arts die in eerste instantie wordt geraadpleegd (niet-specialist).

Hysterectomie

Operatieve verwijdering van de baarmoeder.

Idiopathisch

Spontaan ontstane aandoening met onbekende oorzaak.

Ileum/kronkeldarm

Laatste, derde deel van de dunne darm.

Immunosuppressiva

Geneesmiddelen die de reacties van het immuunsysteem onderdrukken. In de gastro-enterologie toegepast bij chronische darmontstekingen, ook wel Inflammatory bowel diseases (IBD) genoemd.

Impactie

Ingedikte, droge of harde prop ontlasting die vastzit in rectum of dikke darm.

Incontinentie

Algemene aanduiding voor alle vormen van ongewild verlies van urine of ontlasting.

Incontinentiecentrum

Incontinentiekliniek; gezondheidscentrum speciaal voor blaas- en darmincontinentie.

Incontinentiehulpmiddelen

Producten voor het omgaan met urine- of ontlastingsverlies bij incontinentie. Voorbeelden: incontinentieverband, condoomkatheters, anaaltampons, matras- en meubelovertrekken.

Incontinentieverband

In de onderbroek gedragen verband voor het absorberen van urine en/of ontlasting.

Infectie

Besmetting ten gevolge van een binnengedrongen ziekteverwekkend micro-organisme, bijvoorbeeld een bacterie of virus.

Ingewanden

Inwendige delen van het lichaam, met name die in de buikholte. Meer specifiek de darmen (zie ook ?Intestinum?).

Intermitterende katheter

Tijdelijke katheter voor het (zelf) legen van de blaas.

Interstitiële cystitis

Chronische blaasontsteking zonder bekende oorzaak.

Intestinum

Darmkanaal; het spijsverteringskanaal tussen maag en anus (zie ook ?Ingewanden?).

Intraveneus pyelogram

Beeldvormingstechniek om blaas en nieren te bekijken waarbij gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen en contrastvloeistoffen.

Intussusceptie

Invaginatie of darminstulping; Instulping van een darmgedeelte in een eropvolgend darmgedeelte.

Inwendig onderzoek

Rectaal of vaginaal toucheren; lichamelijk onderzoek waarbij de arts de inwendige delen van het bekken met behulp van een gehandschoende vinger via de anus of de vagina controleert op afwijkingen.

Jejunum/nuchtere darm

Middelste, tweede deel van de dunne darm, gelegen tussen duodenum en ileum.

Kanker

Kwaadaardige weefselgroei ten gevolge van een ongecontroleerde celdeling.

Karteldarm

Colon of dikke darm; darmgedeelte dat begint bij de dunne darm en doorloopt tot de anus.

Katheter

Dunne slang, onder meer gebruikt voor het leegmaken van de blaas via de plasbuis (zie Behandeling/Chirurgie en Incontinentiehulpmiddelen).

Klysma

Enema of lavement; procedure waarbij vloeistof in de dikke darm (of het rectum) wordt toegediend om deze te spoelen.

Koorts

Abnormale verhoging van de lichaamstemperatuur.

Kramp

Onwillekeurige en pijnlijke samentrekking van spieren.

Laxatieven

Laxeermiddelen; geneesmiddelen om de dikke darm te prikkelen tot uitscheiding van vastzittende ontlasting.

Levator ani

Spiergroep in de bekkenbodem rond het anale kanaal, de plasbuis en, bij vrouwen, de vagina.

Lies

Genitale streek die de grens vormt tussen onderlijf en bovenbeen.

Litteken

Teken van een wond dat na genezing overblijft in weefsel of huid.

Loperamide

Diarreeremmer; geneesmiddel dat de bewegingen van de darmen afremt en de samentrekking van de anus bevordert, waardoor de diarree stopt.

Maag

Orgaan waarin het ingenomen voedsel wordt opgevangen en waar het eerste deel van het spijsverteringsproces plaatsvindt.

Magnetic resonance imaging (MRI)

Techniek waarbij beelden van het inwendige van het lichaam worden gemaakt met behulp van magneten en radiogolven.

Mannenkliniek

Kliniek voor mannen, hoofdzakelijk gericht op de seksuele gezondheid en de mannelijke geslachtsorganen, waar ook algemenere informatie wordt verstrekt.

Membraan

Uit vetten (lipiden) en eiwitten bestaande grenslaag tussen het binnenste van een cel, orgaan of andere structuur in het lichaam en hetgeen daarbuiten is.

Menopauze

Overgang; periode waarin de menstruatie stopt, doorgaans bij vrouwen in de leeftijd tussen 45 en 50 jaar.

Mictie

Medische term voor urinelozing, urineren of plassen.

Multiple sclerose (MS)

Chronische aandoening van het centrale zenuwstelstel met een progressief beloop, waarbij de myelineschede rondom zenuwvezels wordt aangetast.

Naaldsuspensie

Operatieve ingreep ter correctie van een verzakte blaas.

Neurogeen

Veroorzaakt door een zenuw of betrekking hebbend op het zenuwstelsel.

Nycturie/'s nachts plassen

Meerdere keren per nacht optredende aandrang tot urineren.

Obstipatie

Verstopping, constipatie; moeilijke stoelgang door harde of vastzittende ontlasting.

Obstructed defecation syndrome (ODS)

Aandoening waarbij de normale uitscheidingsfunctie van de dikke darm wordt belemmerd of verhinderd. De aandoening kan verschillende oorzaken hebben, waaronder een structurele obstructie als gevolg van een verzakking.

Oefeningen van Kegel

Oefeningen ter versterking van de bekkenbodemspieren.

Oestrogeen

Vrouwelijke geslachtshormonen.

Ontlasting

Uitwerpselen, feces. Afvalstoffen uit de (dikke) darm.

Ontlastingsdagboek

Gedurende drie dagen of langer bijgehouden verslag van het ontlastingspatroon.

Opgeblazen gevoel

Overmatig gevuld met vloeistof of gas.

Opslagcapaciteit (blaas)

Hoeveelheid vocht die de blaas kan vasthouden.

Opvulmiddel (bulking agent)

Substantie die wordt ingespoten in het weefsel rond de plasbuis (of het anale kanaal), om een zodanig volume te creëren dat de plasbuis beter kan worden dichtgehouden. Niet te verwarren met de zogenaamde opvullende, vochtvasthoudende werking van voedingsvezelsupplementen die worden gebruikt bij darmproblemen.

Overactieveblaassyndroom (OAB)

Voortijdige, ongewilde blaassamentrekking die leidt tot plotselinge aandrang zonder dat de blaas volledig gevuld is. Ook bekend als: detrusorinstabiliteit, instabiele of prikkelbare blaas. Indien er tevens urineverlies is spreekt men van aandrangincontinentie of urge-incontinentie.

Overloopincontinentie

Constant urineverlies vanwege een stremming in de urinewegen, of toestand waarbij de blaas constant vol lijkt en de urinestroom niet goed wordt gestopt.

Penis

Mannelijk geslachtsorgaan, ook gebruikt voor urinelozing.

Penisklem

Hulpmiddel dat over de penis wordt geschoven om de plasbuis gesloten te houden.

Perineum (perianaal gebied)

Gebied tussen anus en vagina of scrotum; gebied rondom de anus.

Pijnstillers

Geneesmiddelen voor het verlichten van pijn.

Plasdagboek

Gedurende drie dagen of langer bijgehouden verslag van het plaspatroon, de hoeveelheid ingenomen vocht en de hoeveelheid geloosde urine. Ook wel mictiedagboek genoemd.

Poliep

Goedaardige, abnormale weefselgroei die zich uitbreidt naar het omliggende gebied.

Prikkelbaredarmsyndroom/PDS

Ook spastisch colon, spastische darm of Irritable Bowel Syndrome (IBS) genoemd. Complex van aandoeningen van de dikke darm. PDS kan aanleiding geven tot ongemak, obstipatie en diarree.

Proctoloog

Arts die zich heeft gespecialiseerd in aandoeningen van anus en rectum.

Proctosigmoïdoscoop

Instrument voor onderzoek van het sigmoïd (S-vormig deel van de dikke darm) en het rectum; het kan stijf of flexibel uitgevoerd zijn.

Prolaps/verzakking

Verzakking van een orgaan, naar beneden of naar voren.

Prostaat

Voorstanderklier; klier die bij de man de plasbuis omgeeft ter hoogte van de blaashals. Scheidt een deel van het bij de zaadlozing geproduceerde vocht af.

Prostaatvergroting

Een vergrote prostaat wordt ook wel benigne-prostaathyperplasie (BPH) of benigne-prostaathypertrofie genoemd. Deze goedaardige vorm van prostaatvergroting vormt doorgaans geen ernstig gezondheidsprobleem. De vergroting van de prostaat kan leiden tot urineretentie (ophouden van de urine) en andere klachten van de urinewegen.

Prostatectomie

Chirurgische verwijdering van een vergrote prostaat.

Pudenduszenuw

Nervus pudendus; een sacrale zenuw die van invloed is op de werking en de spieren van blaas en darmen.

Radiofrequentie

Bepaald golflengtebereik, gemeten in hertz. Bij medische ingrepen toegepast om gericht beschadigingen (laesies) aan te brengen.

Rectaal kanaal

Endeldarm; het laatste deel van de dikke darm, dat eindigt in de anus en dient voor het opslaan van de ontlasting totdat deze wordt uitgescheiden.

Rectale bloeding

Bloeding van het rectum.

Rectale echografie

Techniek voor het in beeld brengen van het rectum met behulp van ultrageluidsgolven.

Rectale verzakking

Verzakking van de gehele wand van het rectum door de anus.

Rectokèle

Verzakking van het rectum in de vagina.

Rectum/endeldarm

Laatste deel van de dikke darm, eindigend bij de anus.

Reflex

Een onwillekeurige en onbewuste reactie op een prikkel. Bijvoorbeeld bij spieren die zich automatisch of in reactie op druk van buitenaf aanspannen.

Reflexincontinentie

Urineverlies als gevolg van een verminderde controle over het mechanisme dat de blaasfunctie aanstuurt; hierdoor kan onbewust urineverlies optreden.

(Urine)residu

Urine die na het urineren in de blaas achterblijft.

Röntgendoorlichting

Geneeskundig onderzoek met behulp van elektromagnetische golven met een korte golflengte, waarbij in het lichaam gekeken kan worden. Ook ?doorlichten? genoemd.

Ruggenmerg

Streng van zenuwvezels die vanuit de hersenen door het ruggenmergkanaal naar beneden loopt en zich verder vertakt; vormt samen met de hersenen het centrale zenuwstelsel.

Sacrale neuromodulatie (SNS)

Elektrische stimulatie van de zenuwen in het sacrale gebied van de onderrug.

Sacrale zenuwen

Zenuwen die door het sacrum (heiligbeen) onderaan de ruggengraat lopen.

Sacrum/heiligbeen

Driehoekig botstuk aan het ondereinde van de ruggengraat, waar zenuwen doorheen lopen.

Schaambeen

Het botdeel aan de voorzijde van het bekken, in de lies.

Scrotum

Balzak; huidzakje waarin zich de testikels (zaadballen) van de man bevinden.

Sfincter/sluitspier

Kringspier: ringvormige spier die een opening omgeeft en afsluit, zoals de sfincters van blaas, anus, dikke darm of maag.

Sfincter/sluitspier van de urethra, extern

Deze buitenste sluitspier knijpt de urethra (plasbuis) samen om de urine in de blaas te houden. Deze sluitspier kan bewust worden aangestuurd.

Sfincter/sluitspier van de urethra, intern

Gladde spier in de blaashals. Deze spier wordt automatisch aangestuurd. Alleen mannen hebben deze spier.

Sfincter/sluitspier, anaal extern

Buitenste sluitspier die het onderste deel van de anus omgeeft en als een soort klep werkt. Deze sluitspier kan bewust worden aangestuurd.

Sfincter/sluitspier, anaal intern

Binnenste sluitspier die het bovenste deel van anus en rectum omgeeft en als een soort klep werkt. Dit is een gladde spier: de aansturing gebeurt dus automatisch en onbewust.

Sfincterherstel

Operatie om sluitspierdefecten te herstellen.

Sfincterotomie

Operatie om scheurtjes in een sluitspier te herstellen.

Sfincterplastiek

Operatieve reconstructie van een sluitspier.

Sigmoïdoscopie

Bekijken van het sigmoïd en het rectum met een speciaal instrument, de proctosigmoïdoscoop.

Spanningsvrije vaginale band

TVT-ingreep; operatie ter correctie van een blaasverzakking, waarbij ter ondersteuning een spanningsvrij bandje wordt aangebracht.

Specialist Gynaecologie/Verloskunde

Arts die zich heeft gespecialiseerd in de verloskunde.

Spiertonus

Natuurlijke spanning of kracht van een spier.

Spijsvertering

Onderdeel van de stofwisseling waarbij vloeistoffen en voedingsstoffen uit voedsel opgenomen worden in de maag, de dunne darm en de dikke darm.

Spina bifida

Aangeboren afwijking in de ruggengraatstructuur, waarbij het ruggenmerg blootligt (?open rug?).

Splanchnicus pelvinus-zenuw

Nervus splanchnicus pelvinus; een sacrale zenuw die van invloed is op de werking en de spieren van blaas en darmen.

Stapled transanal rectal resection (STARR)

Operatie om structurele problemen in de darmen te verhelpen.

Steen

Steenachtig klontje dat zich als ziekelijk verschijnsel in organen kan vormen.

Steroïden

Afkorting voor anabole steroïden. Grote groep chemische stoffen die bestaan uit hormonen, lichaamsstoffen of medicijnen. Sommige typen steroïden worden toegepast voor de behandeling van darmaandoeningen.

Stoma

Kunstmatige anus; met behulp van een colostomie wordt een deel van de dikke darm verlegd naar de buikwand. Op de kunstmatige opening, een stoma, wordt een opvangzak aangesloten waarin afvalstoffen uit de dikke darm kunnen worden opgevangen.

Stomaverpleegkundige

Verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in de dikke darm en samenwerkt met de colorectaal chirurg.

Stress-incontinentie

Urinelekkage uit de blaas, die optreedt als druk wordt gezet op de bekkenstreek tijdens alledaagse intensieve bewegingen als hoesten, niezen, sporten of lachen. ?Stress? betekent hier lichamelijke inspanning. Een duidelijker benaming is inspanningsincontinentie. Kan het gevolg zijn van gezondheidsproblemen als verzakking, spierzwakte of spierscheurtjes.

Stuitbeen

Coccyx of staartbeen; onderste deel van de ruggengraat (zie ook Coccyx/staartbeen).

Testikels

Zaadballen of teelballen (mannelijke geslachtsklier): twee eivormige organen bij mannen die de zaadcellen produceren. Ze bevinden zich achter de penis in een huidzak die scrotum of balzak wordt genoemd.

Toiletgids

Gids die de beschikbare toiletten in een bepaalde omgeving aangeeft; handig hulpmiddel voor mensen met een Overactieve Blaas (OAB) met of zonder aandrangincontinentie.

Toiletstoel

Postoel; verplaatsbaar toilet.

Total pelvic floor repair

Combinatie van anterieure levatorplastiek en achterste reefplastiek (post anal repair).

Transurethrale naaldablatietherapie

Verkleining van de prostaat door delen ervan te verhitten met behulp van radiogolven.

Transurethrale microgolftherapie (TUMT)

Verkleining van de prostaat door beschadigingen (laesies) aan te brengen met behulp van microgolven (warmte).

Transurethrale resectie van de prostaat (TURP)

Operatieve verkleining van de prostaat.

Tricyclische antidepressiva

Geneesmiddelen voor het behandelen van inspanningsincontinentie en een overactieve blaas (urge-incontinentie).

Tumor

Groei of zwelling van weefsel (goed- of kwaadaardig).

Uitwerpselen

Ontlasting, stoelgang, feces.

Ureter/urineleider

Buisvormig kanaal waardoor de urine van de nieren naar de blaas wordt gevoerd.

Urethra/plasbuis

Urinebuis; buisvormig kanaal waardoor de urine vanuit de blaas naar buiten wordt gevoerd.

Urethrale ballonimplantatie

Systeem waarbij aan weerszijden van de plasbuis een ballonnetje wordt geïmplanteerd; deze worden gevuld waardoor de plasbuis gesloten blijft.

Urge-incontinentie

Een andere benaming voor het overactieveblaassyndroom (OAB). Andere benamingen zijn aandrangincontinentie, prikkelbare blaas en detrusorinstabiliteit. Voortijdige, ongewilde blaassamentrekking die leidt tot plotselinge aandrang zonder dat de blaas volledig gevuld is. OAB kan nat zijn (met urineverlies) en droog (zonder urineverlies).

Urgency

Plotselinge, heftige aandrang.

Urinalyse

Analyse van de urine.

Urine

Uitscheidingsproduct van de nieren dat door de blaas wordt geloosd.

Urinelozing

Uitscheiding van uit de blaas afkomstige urine via de plasbuis. Ook: plassen, urineren.

Urineretentie

Vasthouden van urine in de blaas vanwege een verstopping of andere oorzaak.

Urineweginfectie (UWI)

Infectie in het gebied rond plasbuis of blaas.

Urodynamisch onderzoek

Functie-onderzoek van de lagere urinewegen waarbij o.a. opslag en urinestraal worden gemeten.

Uroflowmetrie

Techniek voor het controleren van de urinelozing (hoeveelheid en snelheid van de urinestraal).

Urogynaecologieverpleegkundige

Verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in medische zorg omtrent de vrouwelijke geslachtsorganen; werkt samen met de gynaecoloog.

Urogynaecoloog

Gynaecoloog die een aanvullende opleiding heeft gevolgd met betrekking tot blaasaandoeningen en urine-incontinentie.

Urologieverpleegkundige

Verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in urineweg- en blaasproblemen en de medische zorg voor de voortplantingsorganen.

Uroloog

Arts die zich heeft gespecialiseerd in urineweg- en blaasproblemen en de medische zorg omtrent de mannelijke geslachtsorganen.

Uterus/baarmoeder

Vrouwelijk voortplantingsorgaan waarin de vrucht wordt verwekt en zich ontwikkelt.

Vagina

Schede; kanaalvormig deel van de vrouwelijke geslachtsorganen tussen vulva (schaamspleet) en baarmoeder.

Vaginale kegels

Speciale gewichten voor het trainen van de bekkenbodemspieren.

Vaginale sling

Operatieve ingreep waarbij een verzakte blaas weer op zijn plaats wordt getrokken en bevestigd.

Vaginale voorwandplastiek

Operatie ter correctie van een vervorming van de vagina door een verzakking van de blaas en plasbuis.

Verblijfskatheter

Katheter voor het legen van de blaas die langere tijd in de blaas blijft zitten.

Verlies

Ongewild verlies van urine of ontlasting.

Vezelsupplementen

Tegen spijsverteringsenzymen bestendige stoffen, onder meer toegepast om de ontlasting meer massa te geven.

Villi

Darmvlokken; vingervormige uitsteeksels op de binnenwand van de dunne darm.

Virtuele colonoscopie

Bekijken van het inwendige van de dikke darm met behulp van een röntgenapparaat waarvan de beelden door een computer worden bewerkt.

Virus

Submicroscopische ziekteverwekkers die zich binnenin een cel vermeerderen met het genetische materiaal van de cel zelf.

Voedingsdeskundige

Medisch deskundige die zich heeft gespecialiseerd in voeding en voedsel.

Vrouwenkliniek

Kliniek voor vrouwen, hoofdzakelijk gericht op de seksuele gezondheid en de vrouwelijke geslachtsorganen, waar ook algemenere informatie wordt verstrekt.

Zenuwen

Speciale, witachtige, draadvormige vezelbundels die in beide richtingen prikkels en signalen tussen het centrale zenuwstelsel en het lichaam doorgeven.

Zetpil

Suppositorium; langwerpige, kegelvormige pil die als genees- of laxeermiddel wordt ingebracht in het rectum of de vagina.

Ziekte van Alzheimer

Progressief verlopende mentale achteruitgang ten gevolge van aantasting van hersencellen.

Ziekte van Crohn

Ontstekingsziekte van de dikke darm. Samen met colitis ulcerosa, een van de belangrijkste chronische darmontstekingen of Inflammatory Bowel Diseases (IBD).

Ziekte van Parkinson

Aandoening van de hersenen en het zenuwstelsel, die gepaard gaat met beven, traag bewegen en stijfheid.